Elazığ'ın "Delileri" ve Onları Trene Bindiren Doktorun Efsane Hikâyesi

Elazığ; tarihi, kültürü ve kendine has insanlarıyla tanınan şehirlerimizden biri. Ancak bu güzel Anadolu şehri, aynı zamanda “deli” ya da bir başka bakışla “veli” olarak anılan renkli simalarıyla da hafızalarda yer ediniyor. Elazığlılar, bu özel insanlara kimi zaman deli, kimi zaman ise ermiş gözüyle bakıyor.

Şehir halkının belleğinde yer etmiş bazı isimler var: Trafik Mehmet, Halife, Deli Cevdet, Bomba Reşat, Lastik Ahmet, Kıvırcık Hatçe, Ayı Cemil, Gıdo Ahmet, Aliye Bacı ve Cemil... Onlar sadece birer isim değil, Elazığ’ın ruhunu yansıtan karakterler. Örneğin, Deli Recep’in Türkiye’deki tüm evliyaların yerlerini ezbere bilmesi hâlâ konuşulan, hayretle anlatılan bir özelliği.

Türkiye’nin İlk Ruh Sağlığı Hastanelerinden Biri Elazığ’da

1925 yılında, Atatürk’ün onayıyla kurulan Elazığ Emrazı Akliye ve Asabiye Hastanesi, bugün 488 yatak kapasitesiyle 18 ile hizmet veren dev bir sağlık kurumu. AMATEM, ÇEMATEM ve TRSM gibi özel birimleriyle ruh sağlığı alanında önemli bir boşluğu dolduruyor. Bu köklü hastane, yalnızca sağlık hizmeti değil; aynı zamanda tarihe mal olmuş hikâyelere de ev sahipliği yaptı.

Trencilikle Çözülen Kaçak Vaka!

Yıl 1960’lar… Hastanede bir ihmalle tüm hastalar kaçar. Evet, tam 423 deli, Elazığ sokaklarına dağılır. Şehirde panik hâkim. Ne yapılacağı bilinmezken, çözüm hastanenin başhekimi Dr. Mutemet Beyden gelir.

“Bana bir düdük verin, arkamdan gelin,” der. Ardından Elazığ sokaklarında trencilik oynamaya başlar. “Çuf çuf!” sesleriyle önde doktor, arkasında hastane personeli... Şehirde dolaşırken bir mucize gerçekleşir: Kaçan tüm deliler, çocuklar gibi bu eğlenceli kervana katılır.

Doktor yönünü tekrar hastaneye çevirdiğinde, hiç zorluk çıkmadan tüm deliler geri dönmüştür. Herkes rahat bir nefes alır. Ancak akşam yoklama yapıldığında olayın asıl mizahi yönü ortaya çıkar: Hastaneye dönenlerin sayısı 423 değil, tam 612 kişidir! Şehir dışından da “trene” katılanlar olmuş anlaşılan...

Şehirler Akıllılarıyla Olduğu Kadar Delileriyle de Hatırlanır

Elazığ, hem ilklerinden olan ruh sağlığı hastanesiyle hem de bu hastaneden çıkan unutulmaz hikâyeleriyle Türkiye’nin hafızasında özel bir yer edinmiş durumda. Şehrin delileri, aslında bir dönemin doğal filozofları, renkli ruhları ve Elazığ’ın yaşayan hafızalarıydı.

Unutmamak gerekir ki, kimi zaman bir "deli", göremediğimizi gösteren, söyleyemediğimizi söyleyen bir "veli"dir.